Барлык яңалыклар
Авыл хуҗалыгы
30 март 2022, 12:25

Ясалма орлыкландыру пунктлары челтәре киңәя

Авыл халкының кереме шәхси ярдәмче хуҗалыкларда терлекчелек алып баруның нәтиҗәлелегенә бәйле. Терлекчелек белән шөгыльләнү өчен азык базасы бездә бар. Районда печән, көтүлекләр җитәрлек. Ә хуҗалыклардагы маллар ваклана, савым, артым кими. Сәбәбе нидә соң? Әлбәттә, генетикада. Дөресрәге, көтүлекнең генетик потенциалы начарлануда. Аның сәбәбе – мөгезле эре терлек көтүләрендә тудырылган үгезләрне куллану. Үгезләр еш кына сыер һәм таналарның якын туганнары булып торалар, алар белән бергә көтүлекләрдә яшиләр. Алар генетик чаралар, туберкулез, лептоспироз, лейкоз, бруцеллез, трихомоноз, вибриоз кебек йогышлы авыруларны мирас итеп тапшыра алалар. Әлбәттә, сез алай буладыр дип уйламыйсыз. Ә чынында ул шулай.

Мал асраучы хуҗаларының сыерларын үгезгә алып бару яки ясалма орлыкландыру ысулын сайлау мөмкинлеге бар. Бүген республикада эре мөгезле терлекләрне савыктыру мәсьәләсе аеруча актуаль. Ясалма орлыкландыру сыерларны лейкоздан арындырырга ярдәм итә. Эре мөгезле терлекләр лейкозы вирусының таралуын профилактикалау чарасы буларак ясалма орлыкландыруга өстенлек бирергә кирәк. Терлекчелектә ясалма орлыкландыруның өстенлекләре нинди? Нәселнең сыйфаты буенча тикшерелгән һәм югары генетик потенциалга ия булган үгезләрдән алынган орлык кына кулланыла. Аларның гаиләсе барлык санитар таләпләргә җавап бирә, мондый ысулны кулланганда хайваннарның йогышлы авырулар белән зарарлану куркынычы тулысынча бетерелә. Нәселле үгезләрнең аналарының продуктивлылыгы 8-10 мең килограмм сөт җитештерә. Бу югары продуктивлыкны җитештерүче үгезләргә мирас буларак тапшырыла. Ясалма орлыкландырудан туган бозаулар да таза һәм сәламәт була. Яшь үрчем тәүлегенә 800-1000 граммга кадәр артым бирә. Симменталь токымлы үгезләрне кулланганда, югары савым сыерларына яшь терлекләрдән уртача 1400-1600 грамм тәүлеклек үсеш өстәлә. Борай район ветеринария станциясе базасында терлекләрне ясалма орлыкландыру пункты ачылды. Борай, Бадрак, Кушманак һәм тирә-як авылларында шәхси хуҗалыкларында мал тотучылар өчен хезмәт күрсәтәчәк. Сөт токымлы симменталь, кара-чуар һәм бестужев токымнарын яхшыртучы үгезләрнең орлыгы кулланыла. Ит нәселенә кергән герефорд, лимузин һәм абердин-ангус үгезләренең дә орлыгы бар. Абердин-ангус токымы турында аерым әйтәсе килә, ит токымлы мал булуына карамастан, аларның бозаулары 30 килограммнан да артык түгел, ә күбесе – 18-25 килограмм, димәк, бу токым орлыгы белән бәләкәй сыерларны һәм таналарны орлыкландырырга мөмкин дигән сүз. Бу токымның тагын бер аермасы бар: маллар авырлыкны тиз җыя һәм тиз өлгерә. Тәүлек артымы уртача 1000 граммнан да ким түгел, еш кына печелгән үгезләрнең көненә 2 килограммга җитә. Моннан тыш, бу токымдагы бозаулар, кулланыла торган азык энергиясен иткә һәм май катламнарына күчереп, үсешне тиз тәмамлый. Абердин-ангус мөгезле эре терлек сугымга башка токымнарга караганда 1-2 айга иртәрәк җитешә, 14 ай эчендә ул 450 килограммга җитә. Хөрмәтле гражданнар, шәхси ярдәмче хуҗалыклар хуҗалары, авыл хуҗалыгы хайваннарын ясалма орлыкландыру ысулының өстенлекләреннән файдаланыгыз. Кызыксындырган барлык сораулар буенча 2-23-61, 2-23-67 номерлары буенча шалтыратыгыз. Ясалма орлыкландыру ысулын кулланганда гына терлекләрнең ит һәм сөт сыйфатларын яхшыртуга ирешергә мөмкин.

Айгөл Гайсина, район ветеринария станциясенең әйдәүче ветеринария табибы.

Автор:
Читайте нас: